â â â Y Fiaren
1â â â Cwrs digar, cerais Degau,
2â â â Cwyn cyfar mwyn, cof yw'r mau,
3â â â Coflaid lanwaith gyweithas,
4â â â Ciried balch, nid cariad bas.
5â â â Cefais i'm cyngor cyfun,
6â â â Cof a bair hir lestair hun,
7â â â Dawn myfyr, dinam ofeg,
8â â â Dwyn taith i garu dyn teg.
9â â â Llwybr edifar i garu,
10â â â Llesg o daith foregwaith fu,
11â â â Ciried gwiw, caredig waith,
12â â â Cyn gwybod, cain yw gobaith,
13â â â O neb cyn dechrau mebyd
14â â â O'm bro lle'r oeddwn â'm bryd.
15â â â Hwyr y cair, aur grair, o gred
16â â â Hawl, i'r faenawl ar fyned,
17â â â I geisio, lle tygaswn,
18â â â Hawdd hud o gawdd, hyd y gwn,
19â â â Gwaeth fu'r sâl uwch tâl y tir,
20â â â Golud mwyn, gweled meinir.
21â â â Gochelais, pan glywais glod
22â â â Serch goreurferch, gyfarfod,
23â â â Dirgel fudd, da'r gelfyddyd,
24â â â Dawn o bwyll, â dyn o'r byd.
25â â â Gadewais, a hyntiais hwnt,
26â â â Priffordd y bobl a'u pryffwnt.
27â â â Cerddais ymysg y cordderw
28â â â Ceuoedd a chaeroedd uwch erw,
29â â â O gwr y glyn i gôr glwys
30â â â Goeglwybr rhwng bron ac eglwys.
31â â â Goryw treigl, gariad traglew,
32â â â Gael gwyll y coed tywyll tew.
33â â â Ar draws un yr ymdrois i
34â â â Er morwyn i'r mieri.
35â â â Rhwystrus ger rhiw y'm briwawdd,
36â â â Ysgymun, coluddyn clawdd,
37â â â Hagr dynn, rhyw eirionyn rhus,
38â â â Honno, trychiolaeth heinus.
39â â â Cyflym uwch glan â'i dannedd,
40â â â Coel gwarth, cyd bai cul ei gwedd,
41â â â Dysgodd ym anhoff gloffi,
42â â â Dilwydd f'ainc, a daliodd fi.
43â â â Yn ael y glyn, ynial goed,
44â â â Nidrodd ynghylch fy neudroed.
45â â â Cefais, tramgwyddais, trwm gawdd,
46â â â Gwymp yno, rhuglgamp anawdd,
47â â â Ar ael y glyn, eryl glud,
48â â â Yn wysg fy mhen yn esgud.
49â â â Marth i'r budrbeth atethol!
50â â â Murniai fardd. Mae arnaf ôl.
51â â â Mal y gwnâi ni haeddai hedd,
52â â â Mul dyniad, mil o'i dannedd,
53â â â Ysgorn flin, gerwin yw'r gair,
54â â â Asgen ar fy nwy esgair.
55â â â Llesg ac ysgymun ei llwyth,
56â â â Lliw oferffriw fwyarffrwyth;
57â â â Gwden rybraff ei thrafferth,
58â â â Gwyllt poen llinin gwallt perth.
59â â â Cas ei gwaith yn cosi gwydd,
60â â â Cebystr o gringae cybydd;
61â â â Coes garan ddygn dan sygn sêr,
62â â â Cynghafog gangau ofer;
63â â â Tant rhwyd a fwriwyd o fâr,
64â â â Telm ar lethr pen talar;
65â â â Tytmwy, ar adwy'r ydoedd,
66â â â Tant coed o'r nant, cadarn oedd.
67â â â Buan fo tân, luman lem,
68â â â Brid ysgythrlid ysgithrlem,
69â â â Lluniodd ym anhoff broffid,
70â â â A'i llysg i ddial fy llid.