Y Fiaren

	Swrnai fileinig, bu i mi garu [un megis] Tegau,

	cwyn [yn sgil] cydsynied hyfryd, cofiaf [am hyn],

	cofleidiad sy'n weithred ddymunol a mwyn,

4	rhodd [un o dras] urddasol, nid arwynebol [oedd ein] cariad.

	Penderfynais, a di-droi'n-ôl oeddwn,

	bydd [fy] atgofion [am y ferch] yn atal cwsg am ysbaid hir,

	rhodd a achosodd ofid, difeddwl-drwg oedd yr amcan,

8	fynd ar daith er mwyn caru lodes hardd.

	Taith i garu yr edifarhawyd o'i phlegid,

	taith ydoedd a barodd flinder,

	rhodd deilwng, gweithred garedig,

12	[dechreuodd] yn blygeiniol a chyn i'r dydd gerdded nemor

	[a] chyn i neb o'm cynefin allu gwybod

	i ba le yr oeddwn yn amcanu mynd, hardd yw [fy] ngobeithion.

	Ar fin mynd i gyfeiriad yr ystad [yr oeddwn]

16	[ond] nid yn rhwydd y mae cael caniatâd trwy ymddiriedaeth, yn ôl fel y barnwn,

	trysor bonheddig, i geisio gweld y ferch ifanc, elw gwych,

	tebycach yw dichell oherwydd digofaint,

	[ac] yr wyf yn gyfarwydd â maint hwnnw,

20	[ond] gwaeth [na hynny] fu'r rhodd [a gefais] [wrth rodio] dros gyrion y tir.

	Pan glywais ganu clodydd serchogrwydd y lodes dra disglair [ei gwedd]

	ymataliais rhag cwrdd â'r un enaid byw,

	elw llechwraidd [yn hytrach], crefftus yw'r ystryw,

24	rhodd trwy ddyfeisgarwch.

	Cefnais ar brif dramwyfa'r lliaws a'r mannau poblog

	ac ymlwybrais ar fy hynt.

	Cerddais ymysg y coedach derw

28	[ar hyd] erwau lawer o bantiau a bryniau

	[ac] ar hyd rhyw rith o lwybr rhwng y bryn a'r llan

	o gyrion y dyffryn i ganol cangell hardd [y coed].

	Mynnodd siwrnai, angerddol [yw'r] cariad,

32	fy mod yn ceisio cysgod y coed tywyll a thrwchus.

	Ar draws un ohonynt y baglais oherwydd genethig

	i ganol y drain.

	Fe'm hanafodd ger y llechwedd a'm hatal,

36	yr un atgas, ymysgaroedd y clawdd,

	gafaeliad cas honno, rhyw bigyn rhwystrus,

	drychiolaeth heintus.

	Un chwim uwch y tir â'i dannedd,

40	argoel gwarth, er mai main ydyw o ran ei ffurf,

	cefais wybod er anfodlonrwydd imi sut brofiad oedd bod yn gloff,

	ofer fu fy mlys, a daliodd fi.

	Ar gyrion y glyn [a'i] goed gwyllt

44	clymodd o amgylch fy nghoesau.

	Cefais godwm yno a syrthiais

	ar gyrion y glyn, helfa ludiog,

	a'm pen yn flaenaf heb rybudd.

48	Trallod garw; anodd [yw] symud yn chwim.

	Gwae'r peth budr a salw hwn!

	Daliai fardd trwy dwyll. Mae [ei] olion arnaf.

	Ni haeddai gyfeillgarwch, trist [yw ei] afaeliad,

52	oherwydd y modd mynnai ei fil o ddannedd,

	blin [yw'r] dirmyg, garw yw cyfaddef hyn,

	wneud briw ar fy nwy goes.

	Ysgymun yw ei gynnyrch, peth sy'n peri blinder,

56	a gwedd ac ymddangosiad afradlon ei ffrwyth o fwyar duon;

	gwialen sy'n creu trafferthion helaeth,

	ffyrnig yw'r boen [a achosodd] llinyn gwallt y berth.

	Atgas yw ei lafur yn goglais coed,

60	rhwymyn [sy'n perthyn i] dir diffrwyth cybydd;

	coes garan ddisymud dan arwyddion y sêr,

	canghennau afradlon a gafaelgar;

	llinyn rhwyd a daflwyd mewn casineb,

64	magl ar lethr blaen y dalar;

	rhaff, mewn bwlch yr oedd,

	cordyn coed y dyffryn, cadarn ydoedd.

	Deued tân yn fuan a fydd yn ei losgi,

68	y llipryn garw, gan dalu'r pwyth am iddo fy ngwylltio;

	parodd i mi wobr nas chwenychid,

	pigyn llidiog a llym ei ddannedd [y bu ei effaith] yn gostus.