Aralleiriad: Paraphrase: 90 - Achau Hiraeth

Achau Hiraeth

Bûm heb gwsg am [ferch] gyffelyb i Degau,
Dagrau o ddigofaint sydd i mi o'i phlegid.
Ers deufis ni phrofais gwsg o gwbl
4 oherwydd ffurf yr un ferch [hon], ni fydd serch yn huno,
[hyd yn oed] am draean noswaith hyd at neithiwr,
tynged flin, cwsg trwm a hirfaith.

Fel yr oeddwn yn cael gafael ar gyrion fy nghwsg,
8 [sef] fy chwaer garedig,
gofyn a wnaeth [a hithau] gyferbyn [â mi],
[un sy'n] gaeth gan gariad, garw [yw] mynegi [hynny],
ymholiad [gan] hiraeth grymus ei rwysg,
12 cwestiwn [gan] ormeswr ffyrnig a nerthol,

'Pa le y mae bardd Dyddgu [a chanddi] law gannaid a thyner?
Beth yw dy enw? Paid â chysgu'.
(Bydd dichell [sy'n peri] dolur iasol yn [beth] chwerw.)
16 'Agor y drws. Un grymus wyf fi'.

'Pe bawn yn agor, pe bai rhaid [gwneud hynny],
Paham? Pwy sy'n llefaru?'

'Mae rhai yn fy ngalw, [un] dyfal a difai,
20 [yr un] diorffwys sy'n amau [bodolaeth] cwsg,
yn hiraeth mab cof, mab cynllwyn,
mab gwae fy meddwl, mab colled,
mab poen, mab gwenwyn, mab llid,
24 mab wyneb henaidd, mab galar,
mab nychdod parod, mab chwithdod bywiog,
mab Gwawl, mab lledrithiol, mab Clud dolurus,
mab dagrau, mab digwsg pur wantan,
28 mab amcanion trist, mab esmwythdra parhaol,
mab anhunedd bygythiol, mab annerch,
mab Seth mab Adda, mab serch.

Gŵr bonheddig [a chanddo] waed pur [a] rhyfyg [megis] arglwydd
32 ydwyf [ond fy mod] yn alltud;
cosbwr dygn, clodydd [un] brydferth [megis] Eigr,
pennaeth tiriogaeth dagrau;
gwasanaethwr wyf, dagrau yn eu lluosogrwydd,
36 Dyddgu deg [a chanddi] gorff hardd a lluniaidd;
A hefyd, yn ôl y lodes fwyn,
[yr wyf yn] ystiward ar seler serch.
Y mae Dyddgu annwyl a gwylaidd ei hymarweddiad
40 yn fy ngadael yn dy gwmni weddill dy oes'.

Derbyn hwn, [un] galarus [dros gyfnod] hirfaith,
a wneuthum acw neithiwr,
negesydd Dyddgu, [un] brydferth [megis y] lleuad;
44 mawr ddioddefaint [sydd] i mi am [i mi ei] dderbyn.