â â â I'r Grog o Gaer
1â â â Cryf aberth yw nerth, nid yn aer-treiswyr
2â â â Eithr mywn trawswyrth
didaer,
3â â â Crair mawrglod, croywrym eirglaer,
4â â â Crog bedwarban o gan Gaer.
5â â â Lluniaf arawl mawl can wyf maer-ar wawd
6â â â I'r wiwdeg fygrddelw
glaer,
7â â â Lle breisgdwrf llanw llwybr wysgdaer,
8â â â Llathr amgylch cyfrestrfylch [Caer].
9â â â Llawn iawn fu o ddawn heb fodd aer-na thwrf
10â â â Na therfysg brwydr
aglaer,
11â â â Ll[ ]lch oleugalch loywgaer,
12â â â Lle lleinw heli Dywi daer.
13â â â [
]aer -[ ]
14â â â O achos y grog glaer,
15â â â Llathrgaen faen [ ] brwydrdaer,
16â â â Llithr byrdd fyrdd [fylch] lludw cylch
Caer.
17â â â Llathrddelw fyw llin Llyw llwybr didaer-[
18â â â ]claer
19â â â Lle daw, cyn treiaw traaer,
20â â â Llanw llawndraidd a gyrraidd Gaer.
21â â â [ ] dysg
diaer-er urddas
22â â â I'r eurddelw loywfyw
glaer,
23â â â Cannaid dadl [ ] didaer,
24â â â [
]logion Caer.
25â â â Cyflawn yw o ddawn, ddinam faer,-ynof
26â â â Gan [
]
27â â â Celfydd corf dedwydd didaer,
28â â â Coelfain cysegrblas cain Caer.
29â â â C[
] Crist
yw saer-y grog
30â â â Groywgadr wyrth
ffrwythlonglaer,
31â â â Creawdr [
]
32â â â [Crair] a ddoeth i dref goeth Gaer.
33â â â Y grog hon, loywfron lyfr Biblglaer-[
34â â â ]saer
35â â â Eurddelw, drwyadl ddadl ddidaer,
36â â â Urddas carueiddblas Caer.
37â â â [
] cannaer-aneuog
38â â â Lle mae naweirw
dwrddglaer,
39â â â D[
]daer
40â â â Dwfr dros lennyrch a gyrch Gaer.
41â â â Dug llanw gwyll
[
]
42â â â Er moliant i'r ddelw
glaer,
43â â â Deifr brudd-deml, dwfr ebrwydd-daer,
44â â â [
] Caer.
45â â â Da fu, drwyadl ddadl ddidaer,-hwyl[
]
46â â â H[
]
47â â â Dawn mawrglau, dinam, eirglaer,
48â â â Dwyn gem a garem i Gaer.
49â â â Credadun eiddun addef-yw dyfod
50â â â I blith Deifr
Saesnectref,
51â â â [
]
52â â â Crair croywgain air, crog o nef.
53â â â I'w ffloywfrain[
54â â â ]dwyn
gwawd gysylltgref,
55â â â Ei phlas yw Caer, aer wrdd-dref,
56â â â [
]
â â â Mae un englyn yn annarllenadwy yma, wedi ei
docio ar frig y ddalen. Mae'n bosibl fod dau englyn arall yma hefyd yn
wreiddiol.
61â â â Peryf didrist Grist groes dioddef-mygr,
62â â â Ni magwyd trafn mal Ef,
63â â â Pur, Mur, Amherodr tangnef,
64â â â Poen ffyrfgrair ffêr pêr
Nêr nef.
65â â â Dug Duw Tad ddelw fad fydr gywair-i Gaer,
66â â â Egoriad gwyrth y'i
gwnair;
67â â â Dygaf, dogn beraf burair,
68â â â Dwygerdd groyw i'm digardd grair.
69â â â Gwnaeth hon i'r deillon, heb dwyllair,-ni drem
70â â â Fal y dremwalch mudair;
71â â â Arwydd na bydd, ffydd Ffyrfbair,
72â â â Arab heb nerth Mawrfab Mair.
73â â â A bod, gwawl nawsglod, gwael annisglair-grupl,
74â â â Grapach feirw, Dwy
eilgair,
75â â â Ar osteg, wiwdeg wawdair,
76â â â Ar restr yn ffyrf beddestr ffair.
77â â â O'i gwyrth prudd a'i budd y byddair-a glyw
78â â â Yn gleuwymp ddilestair;
79â â â A byw yn llwyrgryf a bair
80â â â O beth marw, obaith mawrair.
81â â â Gorhoff grair purair Peryf,-aglaerddelw
82â â â Eglurddoeth ei gwyrth
cryf,
83â â â Gwyr pob gradd, mad nadd neddyf,
84â â â Gorau taith er Gwr a'u tyf.
85â â â Gofwy aur
[]fawl deisyf-y grog
86â â â O groywGaer galchliw
nyf,
87â â â Gwedy maddeuaint, braint bryf,
88â â â Gwawdaml seilm gwiwdeml Selyf.
89â â â Molaf, addolaf ar ddeulin,-[
90â â â ]atwyf
dafodflin,
91â â â Myrdd a fawl, gwehynfawl gwin,
92â â â Mawrddelw o fygrdrefn Myrddin.
93â â â Egoraf, dodaf, dadl ddeulin,-'y mryd
94â â â Ym mrodiau gwyrthefin,
95â â â I garu delw ryelw rin,
96â â â [
]in
97â â â [
98â â â ]drefn
myrr a gwin,
99â â â Cyflawn ddawn ddysg
[] rin,
100â â â Coeth corf eurddoeth Caer Fyrddin.
101â â â [
]-i Gaer,
102â â â Ac arwydd Iesu yw,
103â â â Croyw gerdd ferwloyw [
104â â â ]cydfalch grair
balch byw.
105â â â [
] -
[ ]edyriaith,
106â â â Awduriaid cerdd a'i
clyw,
107â â â Wawr eurglawr byd a erglyw
108â â â Weddawl fawl i'r wiwddelw fyw.
109â â â Mynog ball eurog a bell oryw-Deifr
110â â â
[
]llyw
111â â â Lëygrwybr gaer ddilwygryw,
112â â â Loegrig foes, i'r loywgrog fyw.
113â â â [ ]
ddileddf ddeddf a ddoddyw-i Gaer,
114â â â Pibl eirglaer, pybl
erglyw,
115â â â O farw, firain Arglwyddlyw,
116â â â Eurog ball, a orug byw.
117â â â [
eur]ddelw wrddiaith-a gyrchodd
118â â â Ag erchyll hydr heb
graith,
119â â â Corf
balch[
]eddylfaith,
120â â â Caer Fyrddin daer, fawrddawn daith.
121â â â []wrddiaith
-i fawrgaer,
122â â â Nid ofergerdd
gwawdiaith;
123â â â Dyddwyn[
]
124â â â Diddig detholedig daith.
125â â â []aith
-ugeinmil
126â â â A genmyl eu dawn
maith;
127â â â Mynnaf na wydiaf wawdiaith,
128â â â Mawl hawl hylwydd rheg deg daith.
129â â â []
wyniaith-Usalem
130â â â A seilwyd yn
Benrhaith,
131â â â Cylchwy bedd Crist ddi[
132â â â ]sg
magwyr fraisg fraith.
133â â â []wych
araith-Fyrddin
134â â â A farddawdd chwyl
pobiaith,
135â â â Lle y mae[
136â â â ]athrddelw
freinfryw, fyw, faith.
â â â 2 englyn yn eisiau o bosibl
137â â â [
138â â â
139â â â ]dyr
pellfaith
140â â â Uddunt wy a eiddun taith.
141â â â Duw trugar, neu'n câr, ni'n cawdd,-ein gognwd
142â â â Dros waetffrwd draws
wawtffrawdd;
143â â â Dâr breinol a'n dewr brynawdd,
144â â â Dôr y nef a'n dyry nawdd.
145â â â Doeth i Gaer, lle taer twrf
môr-gymlawdd-ffyrf,
146â â â Yn y ffurf y'n
prynawdd,
147â â â Dwysgenw pêr, dysg a'n parawdd,
148â â â Delw o'r nef, Adeilwr nawdd.
149â â â Arail dalm o'm salm, na sawdd-ferw awgrim,
150â â â Fawr wiwgrog a'm
prynawdd,
151â â â Erchyll gwaedfriw a'th liwawdd,
152â â â Archaf, er Duw Naf, dy nawdd.
153â â â Traul gwyarddafn Trafn, trefnawdd-eglurGrist
154â â â I'r glaergrog a'n lludd
cawdd,
155â â â Tras ym mydr, traws ymadrawdd,
156â â â Tref yn ail nef, annwyl nawdd.
157â â â Llathr yw y grog fyw o fywn dinas-Caer,
158â â â Cariad eilun teyrnas,
159â â â Lle gwyl Deifr, llu gwelw difas,
160â â â Llif dwfr croyw a llanw gloyw glas.
161â â â Llwyr elw er eurddelw i ar urddas-gem
162â â â A gymyrth ty a
phlas;
163â â â Lle beirw dwfr [] llwybr
difas,
164â â â Llawr llathrfawr glawr llithrfor glas.
165â â â Lle deifrdaer yw Caer, lle nid cas-myned
166â â â Er mwyn delw
nefolblas,
167â â â Lle[
] Iuddas,
168â â â Lle beirw llawer glwyseirw glas.
169â â â Lluniaf daith drosaf, doeth dras,-i weled
170â â â Y wiwloyw golau gras,
171â â â []llif
uch camlas,
172â â â Llyry Caer a llen glaer llanw glas.
173â â â Mae yng nghylch llathrfylch llethrfaith blas-y grog
174â â â O g[
]wg[]
175â â â Mwynrym ddawn maenrwym ddinas,
176â â â Mur hoyw a môr gl[
] glas.
177â â â Maich wnaf i'm Trawsnaf trwy fodd tras-i'r grog
178â â â Ar groyw[
] ei gwas,
179â â â Mygrwawd ddiofn, ddofn, ddifas,
180â â â Mal rhif graean ar lan las.